Asse (Vlaams-Brabant)

Asse

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Vlaams-Brabant
Arrondissement	Halle-Vilvoorde
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	50,22 km² (2022) 71,01% 15,06% 13,93%
Coördinaten	50° 55' NB, 4° 12' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	35.755 (01/01/2024) 49,26% 50,74% 711,95 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 22,46% 59,33% 18,22%
Buitenlanders	16,18% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Koen Van Elsen (CD&V)
Bestuur	CD&V, N-VA
Zetels CD&V N-VA ANDERS Zellik-Relegem Groen Vlaams Belang	31 10 8 5 4 3 1
Economie
Gemiddeld inkomen	21.467 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	6,41% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 1730 1730 1730 1730 1731 1731	Deelgemeente Asse Bekkerzeel Kobbegem Mollem Relegem Zellik
Zonenummer	02 - 052
NIS-code	23002
Politiezone	AMOW
Hulpverleningszone	Vlaams-Brabant West
Website	Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal    België

Asse is een plaats en gemeente in het westen van de Belgische provincie Vlaams-Brabant en het arrondissement Halle-Vilvoorde. De gemeente Asse wordt tegenwoordig bij de Brabantse Kouters gerekend, en tegelijkertijd bij het Pajottenland terwijl Bekkerzeel en Zellik pas in de editie van 't Payottenland uit 1852^[1] deel zijn gaan uitmaken van het naburige Pajottenland. De gemeente is de hoofdplaats van het gerechtelijk en bestuurlijk kanton Asse. Asse telt ruim 35.000 inwoners, die Assenaren^[2] worden genoemd. Het lokale dialect is het Asses. Asse is een gemeente die grenst aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Geschiedenis

Romeinse periode

Asse ontstond op de Cuesta van Asse. Het werd waarschijnlijk al bewoond door de Nerviërs. Vanaf het midden van de eerste eeuw verbond een Romeinse heerweg Asse met de Nervische hoofdstad Bavay, Bagacum Nerviorum. Vanuit Asse was er verbinding met de nabijgelegen vicus van Elewijt en de vicus van Rumst. De Romeinen bouwden in deze nederzetting mogelijk een legerkamp.^[3]

In de wijk Kalkoven zijn talrijke archeologische vondsten gedaan. Daar bevond zich een belangrijke Romeinse vicus, gelegen aan een deverticulum. Zo zijn er overblijfselen van een pottenbakkerij gevonden, met goed bewaarde resten van ovens, en verder misbaksels en een bijgebouw.^[4] Begin 2008 werd er een deel van een Romeinse weg blootgelegd, die waarschijnlijk een straat van een kleine dorpskern vormde. Een deel daarvan is nog steeds zichtbaar in de inkomhal van de Federale Politie van Asse.

In Asse werden 150 Romeinse munten gevonden, vooral uit de 2de eeuw n.Chr. en 20 paardenbeeldjes in terracotta. In de naburige vicus van Elewijt werden ook zulke paardenbeeldjes gevonden. Deze beeldjes verwijzen wellicht naar de cultus van de Keltische godin Epona.

Middeleeuwen

Tijdens het Karolingische tijdperk behoorde Asse tot de Brabantgouw. Het wordt gezien als een van de mogelijke centra van deze gouw. In de tijd van de Noormannen (ca. 900) zou er zich een belangrijke burcht hebben bevonden (zie Vita Berlendis).

Vanaf 1085/1086 maakte Asse deel uit van het landgraafschap Brabant onder de graven van Leuven, voorvaderen van de hertogen van Brabant. In de bestuurlijke geografie van het hertogdom Brabant ressorteerde Asse onder het kwartier Brussel.

De hertog van Brabant was in wezen ook heer van Asse. Hij had evenwel te Asse een plaatselijke vazal, heer tot Asse genoemd, die als onderdeel van zijn leenmanschap hereditair standaarddrager van de hertog van Brabant was. In Asse bezaten hertog Godfried van Verdun en zijn zoon Herman van Ename een domein dat zij tussen 1012 en 1015 ruilden tegen dertig hoeven en een kerk te Buvrinnes die in het bezit waren van graaf Lambert van Leuven.

Gelegen op het kruispunt van handelswegen en als belangrijk militair-strategisch knooppunt werd Asse doorheen de geschiedenis meermaals door invallende legers bezet en ook herhaaldelijk gebrandschat.

18e eeuw

Als voortzetting van zijn belangrijke schepenbank uit het ancien régime werd Asse bij de oprichting van het Dijledepartement door de Fransen in 1795 hoofdplaats van het kanton en zetel van een vredegerecht gemaakt.

19e eeuw

Het Paleis van de markies van Assche (gebouwd tussen 1856 en 1858) is een herenhuis in Italiaanse neorenaissance aan de Wetenschapsstraat 33 te Brussel, en de zetel van de Raad van State.

Tweede Wereldoorlog

De gemeente werd rond 18 mei 1940 bezet door het Duitse leger en bevrijd op 3 september 1944. Minstens één weerstander werd naar het Auffanglager van Breendonk getransporteerd.^[5]

Naoorlogse periode

Op 25 april 1966 vond in de gemeente de ramp van Walfergem plaats, een dramatisch verkeersongeval waarbij tien kinderen om het leven kwamen door een vrachtwagen die inreed op een groep leerlingen die verkeerslessen kregen aan de basisschool van Walfergem. Een jaar later, ten gevolge van het ongeval, werden er alcoholcontroles ingevoerd op de Belgische wegen.^[6]

Op 26 juni 1970 reed de laatste "boerentram" van de NMVB (Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen) tussen Asse en Brussel en werd vervangen door buslijnen. Die laatste rit was folklore.^[7]

In 1977 is de fusiegemeente Asse ontstaan uit de samenvoeging van Asse met Bekkerzeel, Kobbegem, Mollem, Relegem en Zellik.

Geografie

Kernen

Asse telt zes deelgemeenten, daarnaast kent de gemeente nog 6 andere woonkernen.

• Asse, met dorpskernen Asse-centrum, Asbeek, Asse-ter-Heide, Krokegem, Walfergem
• Bekkerzeel
• Kobbegem
• Mollem, met dorpskernen Mollem en Bollebeek
• Relegem
• Zellik, met het gehucht Neerzellik

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Asse	28,37	17.151	605	23002A
2	Bekkerzeel	1,54	640	415	23002F
3	Kobbegem	3,68	863	235	23002C
4	Mollem	6,66	2.229	335	23002B
5	Relegem	3,61	1.567	434	23002D
6	Zellik	6,36	11.037	1.735	23002E

Geografische streek

De gemeente wordt afhankelijk van de bron gerekend tot de streek Brabantse Kouters en/of het Pajottenland.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Aalst (Oost-Vl.)		Opwijk		Merchtem
Affligem				Wemmel
Ternat		Dilbeek		Jette Ganshoren Sint-Agatha-Berchem (Brussels Hfdst. Gew.)

Bezienswaardigheden

• De gotische Sint-Martinuskerk (13e-17e eeuw;
• De Markt met een paar fraaie gebouwen uit de achttiende eeuw;
• Het Gemeentehuis van Asse;
• De Kruisborrekapel uit 1622 ^[8].
• Het Kasteel La Morette met hoeve en graanwindmolen^[9]
• Het Kasteel Hoogpoort
• Het Ascanuscollege, te Walfergem
• De Kapelanij van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart, te Walfergem
• De Petrus Ascanuskapel
• De IJzenbeekmolen
• De Morettemolen
• Het Zwartzustersklooster
• Het Onze-Lieve-Vrouwgasthuis

Natuur en landschap

Asse is enigszins verstedelijkt. De hoogte varieert tussen 20 en 85 meter.

Het belangrijkste natuurgebied is het Kravaalbos nabij Asse-ter-Heide, waar ook wandel-, fiets- en mountainbikerouteszijn uitgezet.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen, 1976 = inwoners op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar Op 1 januari 1992 tot heden
	Aantal[10]
1992	27.182
1993	27.285
1994	27.363
1995	27.507
1996	27.501
1997	27.442
1998	27.583
1999	27.744
2000	27.931
2001	28.006
2002	28.310
2003	28.539
2004	28.739
2005	28.838
2006	29.191
2007	29.334
2008	29.548
2009	29.850
2010	30.228
2011	30.557
2012	30.875
2013	31.417
2014	31.754
2015	32.069
2016	32.402
2017	32.706
2018	32.958
2019	33.158
2020	33.505
2021	33.827
2022	34.494
2023	35.191
2024	35.755

Cultuur

Evenementen

• De zaterdag vóór de derde zondag na 3 mei: jaarmarkt Mollem
• De tweede zaterdag van oktober: jaarmarkt Zellik
• Hopduvelfeesten: tweejaarlijks, doorgaans het tweede weekend van september

Streekproducten

• Assekoeken
• Hopscheuten

Vroeger en nu

• De Breugelfanfare^[11]

Gezondheidszorg

In Asse ligt een van de drie campussen van het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis. Tot aan de fusie op 31 december 2001 was dit samen met de campus Ninove het Fusieziekenhuis Heilig Hart Asse/Ninove.

Economie

De gemeente is een regionaal diensten- en handelscentrum voor Midden-West-Brabant en hoofdplaats van het kanton Asse. Er zijn industriezones in Mollem, Zellik en Relegem.

Vervoer

Asse ligt tussen de E40 (Ternat), de A12 (Meise) en de Brusselse ring (Zellik). De A11 (Brussel-Dendermonde-Zelzate) werd nooit aangelegd wegens een beslissing uit 1976. Daardoor, en mede door de aanwezigheid van verscheidene industriezones, is er in Asse centrum heel wat onnodig verkeer. De Rondweg heeft dit probleem slechts gedeeltelijk kunnen oplossen.^[12]

Asse heeft 3 stations: Asse, Zellik en Mollem.

Het traject van Asse naar Antwerpen wordt dagelijks gereden door 395 treinen.^[13]

Politiek

2013-2018

Burgemeester is Koen Van Elsen (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V, Open Vld en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 31 zetels.

2018-2024

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 bleef de CD&V de grootste partij. Ze vormden een coalitie met N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 18 op 31 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976[14]		10-10-1982[14]		9-10-1988[14]		9-10-1994[14]		8-10-2000[14]		8-10-2006[15]		14-10-2012[16]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	27	%	29	%	29	%	29	%	29	%	29	%	31	%	31	%	31
	CVP1/ GVP2/ CD&V+N-VAA/ CD&V3/ Team BurgemeesterF	39,621	13	34,251	12	40,071	14	37,512	13	21,551	7	35,71A	12	27,073	10	26,53	10	F
	VU1/ CD&V+N-VAA/ N-VA2	18,751	5	18,061	5	10,751	3	-		24,06B	8			26,362	9	23,22	8	2
	SAMENB	-		-		-		-				28,33C	9	-		-		-
	PVV1/ KARTELD/ VLD2/ LST BurgemeesterC/ Open Vld3/ ANDERS4/ Anders Liberaal5	-		-		19,371	6	26,92D	9	20,392	7			17,223	6	14,64	5	5
	SP1/ KARTELD/ AS.PROE/ sp.a2/ Team BugemeesterF	11,131	3	15,041	4	13,681	4			6,41	1	10,6E	2	6,922	1	4,62	0	F
	AGALEV1/ AS.PROE/ Groen2	-		4,921	0	5,421	1	7,091	1	7,171	1			6,382	1	10,82	3	2
	Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2	-		-		3,191	0	10,121	2	10,941	3	16,082	4	4,862	1	5,82	1	2
	Zellik1/ Zellik-Relegem2/ ZellikRelegem-Volk3/ B-A-Z4	9,721	2	-		-		13,091	4	9,51	2	9,292	2	11,22	3	12,13	4	4
	PVDA1	-		-		-		-		-		-		-		2,51	0	1
	RL	-		7,79	2	7,52	1	-		-		-		-		-		-
	GEMBEL	-		19,95	6	-		-		-		-		-		-		-
	V B	16,42	4	-		-		-		-		-		-		-		-
Anderen(*)		4,37	0	-		-		5,27	0	-		-		-		-		-
Totaal stemmen		17566		19040		19607		19804		19835		20470		20253		20915
Opkomst %		20470		20253		94,74		93,76		92,15		93,2		90,01		92,3
Blanco en ongeldig %		3,73		5,01		4,23		5,38		3,79		5,27		3,09		3,9

De rode cijfers en letters naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: GB-RB (4,37%) / 1994: UNION (3,06%), W.O.W. (2,21%)

Bekende Assenaren

Geboren in Asse

• Jodocus Badius (1462-1535), drukker, uitgever en humanist
• Josse De Pauw (1952), acteur. Samen met Pat Van Hemelrijck en Dirk Pauwels stichter van het legendarische theatergezelschap Radeis
• François De Ridder (23 september 1951), dirigent van het Groot Harmonieorkest van de Belgische Gidsen te Brussel. Verongelukt tijdens zijn dienst als brandweerman op 16 juni 2007.
• Mandus De Vos (6 november 1935), theater-, televisie- en filmacteur. Vooral bekend als Verastenhoven uit het VRT-feuilleton De Collega's. Gestorven op 19 augustus 1996 te Mechelen
• Pascal Deweze (1973), zanger, gitarist en muziekproducent
• Sven Kums (26 februari 1988), profvoetballer
• Eugène Ragmey (1892 - 1961), kunstenaar
• Petrus de Rivo,^[17] 15e eeuw, theoloog
• Kris Rogiers (1951 – 2001), Vlaamsgezinde intellectueel
• Gunter Thiebaut (12 januari 1977), profvoetballer
• Lander Van Droogenbroeck (17 september 1983), atleet
• Pat Van Hemelrijck (1952), acteur. Richtte samen met Josse De Pauw en Dirk Pauwels het legendarische Radeis op. Sinds 1991 is hij de drijvende kracht achter het artiestencollectief Alibi
• Geert Van Rampelberg, (11 juli 1975), acteur
• Jürgen Roelandts, wielrenner bij Lotto-Belisol
• Petrus van Assche (ook Petrus Ascanus of Petrus van der Slagmolen genoemd). Hij was een van de 19 martelaren van Gorcum.
• Dodi Lukebakio, voetballer
• Émile Mpenza, voetballer
• Franky De Buyst, wielrenner
• Jasper De Buyst, wielrenner

Woonachtig in Asse

• Sabine Appelmans, tennisster
• Johan Boskamp, voetballer
• Gilles De Bilde, voetballer
• Franky De Buyst, wielrenner
• Jasper De Buyst, wielrenner
• Steven De Neef, voormalig Belgisch wielrenner, nu ploegleider
• Léonard de Selliers de Moranville (1803-1856), dokter in de rechten, inspecteur van het onderwijs in Asse^[18], vader van luitenant-generaal Antonin de Selliers de Moranville, en grootvader van tennisser Anne de Borman, née de Selliers de Moranville, die voor België deel nam aan de Olympische Zomerspelen 1920 in Antwerpen, en Olympische Zomerspelen 1924 in Parijs.
• Emilio Ferrera, voetbalcoach
• Ed Franck, schrijver
• Thomas Kaminski, voetballer
• Justine M'Poyo Kasavubu, dochter van Joseph Kasavubu; presidentskandidate Democratische Republiek Congo in 2006
• Hans Kusters, platenbaas
• Jan Polák, voetballer RSC Anderlecht
• Ivan Sonck, voormalig sportjournalist VRT
• Kaat Tilley (1959-2012), modeontwerpster
• Frank Vander linden, zanger
• Steven Van Herreweghe, acteur en televisiepresentator
• Karlijn Sileghem, actrice

Overleden in Asse

• Hilde Van Sumere (80), beeldhouwster
• Emmanuel Geeurickx, muziekpedagoog en -directeur
• Lies Lefever, stand-upcomédienne
• Kaat Tilley, modeontwerpster
• Godefroid Kurth , historicus
• Paul De Keersmaeker (Kobbegem, 14 juli 1929 – aldaar, 16 december 2022), voomalig burgemeester en Staatssecretaris voor Europese Zaken en Landbouw^[19]

Partnersteden

• Ilsede (Duitsland) (sinds 1976)
• Le Puy-Sainte-Réparade (Frankrijk) (sinds 1967) (verbroedering met deelgemeente Zellik)

Zie ook

• Het Paleis van de markies van Assche, nu zetel van de Raad van State

Nabijgelegen kernen

Asbeek, Sint-Katherina-Lombeek, Sint-Ulriks-Kapelle, Walfergem, Bollebeek, Krokegem

Externe links

• Officiële website
• Heemkring Ascania - ascania.be
• Inventaris Onroerend Erfgoed