Frank Sherwood Rowland
|
Państwo działania | Stany Zjednoczone |
Data i miejsce urodzenia | 28 czerwca 1927 Delaware |
Data i miejsce śmierci | 10 marca 2012 Newport Beach |
Pełne imię i nazwisko | Franklin Sherwood Rowland |
Specjalność: chemia |
Alma Mater | Ohio Wesleyan University, Uniwersytet Chicagowski |
|
Uczelnia | Uniwersytet Kalifornijski w Irvine |
Nagrody |
Nagroda Nobla w dziedzinie chemii Nagroda Japońska |
| Multimedia w Wikimedia Commons | |
Frank Sherwood Rowland, właśc. Franklin Sherwood Rowland (ur. 28 czerwca 1927 w Delaware, zm. 10 marca 2012 w Newport Beach) – amerykański chemik, laureat Nagrody Nobla.
Życiorys
Jego ojciec był profesorem matematyki na zlokalizowanym w Delaware Uniwersytecie Wesleyan. W 1948 roku F. Sherwood Rowland uzyskał tam stopień bakałarza. Kontynuował studia na Uniwersytecie Chicagowskim, na którym w 1952 uzyskał stopień doktora. Wykładowcami chemii fizycznej byli tam Harold Urey, a później Edward Teller, a chemii nieorganicznej Henry Taube. Dodatkowo Rowland uczęszczał na wykłady z fizyki jądrowej prowadzone przez Marię Göppert-Mayer i Enrica Fermiego. Wykładowcą radiochemii i jego mentorem był Willard Libby, kończący wówczas nagrodzone Nagrodą Nobla prace dotyczące datowania radiowęglowego. Praca Rowlanda dotyczyła radioaktywnych atomów bromu, uzyskiwanych w cyklotronie.
Po ukończeniu doktoratu odbył staże na Uniwersytecie Princeton (1952–1956) i Uniwersytetu Kansas (1956–1964). W 1964 został profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim w Irvine. Tam rozpoczął u niego staż podoktorski Mario Molina.
Rowland i Molina stwierdzili, że freony mogą ulegać destrukcji w atmosferze, a uwalniany z nich chlor katalizuje rozpad cząsteczek ozonu. Pierwsze wyniki badań opublikowali w czasopiśmie Nature w 1974 roku[1].
W 1989 został, wraz z Eliasem Coreyem, laureatem Nagrody Japońskiej.
W 1995 roku otrzymał, wraz z Paulem Crutzenem i Mario Moliną, nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za wkład w badania chemii atmosfery, zwłaszcza procesów powstawania i destrukcji warstwy ozonowej (tj. występowania tzw. dziury ozonowej).
Przypisy
- ↑ Mario J.M.J. Molina Mario J.M.J., F.S.F.S. Rowland F.S.F.S., Stratospheric sink for chlorofluoromethanes: chlorine atom-catalysed destruction of ozone, „Nature”, 249 (5460), 1974, s. 810–812, DOI: 10.1038/249810a0 (ang.).
Bibliografia
- Nota autobiograficzna. nobelprize.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-10)].
XX wiek | - 1901: van ’t Hoff
- 1902: Fischer
- 1903: Arrhenius
- 1904: Ramsay
- 1905: Baeyer
- 1906: Moissan
- 1907: Buchner
- 1908: Rutherford
- 1909: Ostwald
- 1910: Wallach
- 1911: Skłodowska-Curie
- 1912: Grignard, Sabatier
- 1913: Werner
- 1914: Richards
- 1915: Willstätter
- 1918: Haber
- 1920: Nernst
- 1921: Soddy
- 1922: Aston
- 1923: Pregl
- 1925: Zsigmondy
- 1926: Svedberg
- 1927: Wieland
- 1928: Windaus
- 1929: Harden, von Euler-Chelpin
- 1930: Fischer
- 1931: Bosch, Bergius
- 1932: Langmuir
- 1934: Urey
- 1935: F. Joliot-Curie, I. Joliot-Curie
- 1936: Debye
- 1937: Haworth, Karrer
- 1938: Kuhn
- 1939: Butenandt, Ružička
- 1943: de Hevesy
- 1944: Hahn
- 1945: Virtanen
- 1946: Sumner, Northrop, Stanley
- 1947: Robinson
- 1948: Tiselius
- 1949: Giauque
- 1950: Diels, Alder
- 1951: McMillan, Seaborg
- 1952: Martin, Synge
- 1953: Staudinger
- 1954: Pauling
- 1955: du Vigneaud
- 1956: Hinshelwood, Siemionow
- 1957: Todd
- 1958: Sanger
- 1959: Heyrovský
- 1960: Libby
- 1961: Calvin
- 1962: Perutz, Kendrew
- 1963: Ziegler, Natta
- 1964: Hodgkin
- 1965: Woodward
- 1966: Mulliken
- 1967: Eigen, Norrish, Porter
- 1968: Onsager
- 1969: Barton, Hassel
- 1970: Leloir
- 1971: Herzberg
- 1972: Anfinsen, Moore, Stein
- 1973: Fischer, Wilkinson
- 1974: Flory
- 1975: Cornforth, Prelog
- 1976: Lipscomb
- 1977: Prigogine
- 1978: Mitchell
- 1979: Brown, Wittig
- 1980: Berg, Gilbert, Sanger
- 1981: Fukui, Hoffmann
- 1982: Klug
- 1983: Taube
- 1984: Merrifield
- 1985: Hauptman, Karle
- 1986: Herschbach, Lee, Polanyi
- 1987: Cram, Lehn, Pedersen
- 1988: Deisenhofer, Huber, Michel
- 1989: Altman, Cech
- 1990: Corey
- 1991: Ernst
- 1992: Marcus
- 1993: Mullis, Smith
- 1994: Olah
- 1995: Crutzen, Molina, Rowland
- 1996: Curl Jr., Kroto, Smalley
- 1997: Boyer, Walker, Skou
- 1998: Kohn, Pople
- 1999: Zewail
- 2000: Heeger, MacDiarmid, Shirakawa
|
---|
XXI wiek | - 2001: Knowles, Noyori, Sharpless
- 2002: Wüthrich, Fenn, Tanaka
- 2003: Agre, MacKinnon
- 2004: Ciechanower, Herszko, Rose
- 2005: Chauvin, Grubbs, Schrock
- 2006: Kornberg
- 2007: Ertl
- 2008: Shimomura, Chalfie, Tsien
- 2009: Ramakrishnan, Steitz, Jonath
- 2010: Heck, Negishi, Suzuki
- 2011: Szechtman
- 2012: Kobilka, Lefkowitz
- 2013: Karplus, Levitt, Warshel
- 2014: Betzig, Hell, Moerner
- 2015: Lindahl, Modrich, Sancar
- 2016: Feringa, Sauvage, Stoddart
- 2017: Dubochet, Frank, Henderson
- 2018: Arnold, Smith, Winter
- 2019: Goodenough, Whittingham, Yoshino
- 2020: Charpentier, Doudna
- 2021: List, MacMillan
- 2022: Bertozzi, Meldal, Sharpless
- 2023: Bawendi, Brus, Jekimow
|
---|
XX wiek | - 1990: Gustav Nossal
- 1991: Albrecht Fleckenstein
- 1992: Raymond Lemieux
- 1993: Ali Javan
- 1994: Frank Sherwood Rowland
- 1995: Herbert H. Jasper
- 1996: Alec Jeffreys
- 1997: Jean-Marie Ghuysen
- 1998: Charles R. Goldman
- 1999: Robert Allan Weinberg
- 2000: Frank Fenner
|
---|
XXI wiek | |
---|
XX wiek | - 1985: John R. Pierce i Ephraim Katchalski
- 1986: David Turnbull i Willem J. Kolff
- 1987: Henry M. Beachell, Gurdev S. Khush i Theodore H. Maiman
- 1988: Georges Vendryes, Donald A. Henderson, Isao Arita, Frank Fenner, Luc Montagnier i Robert C. Gallo
- 1989: Frank Sherwood Rowland i Elias James Corey
- 1990: Marvin Minsky, William Jason Morgan, Dan Peter Mckenzie i Xavier Le Pichon
- 1991: Jacques - Louis Lions i John Julian Wild
- 1992: Gerhard Ertl i Ernest John Christopher Polge
- 1993: Frank Press i Kary B. Mullis
- 1994: William Hayward Pickering i Arvid Carlsson
- 1995: Nick Holonyak Jr. i Edward F. Knipling
- 1996: Charles K. Kao i Masao Ito
- 1997: Takashi Sugimura, Bruce N. Ames, Joseph F. Engelberger i Hiroyuki Yoshikawa
- 1998: Leo Esaki, Jozef S. Schell i Marc C. E. Van Montagu
- 1999: W. Wesley Peterson, Jack L. Strominger i Don C. Wiley
- 2000: Ian L. McHarg i Kimishige Ishizaka
|
---|
XXI wiek | - 2001: John B. Goodenough i Timothy R. Parsons
- 2002: Tim Berners-Lee, Anne McLaren i Andrzej K. Tarkowski
- 2003: Benoît Mandelbrot, James A. Yorke i Seiji Ogawa
- 2004: Ken’ichi Honda, Akira Fujishima, Keith J. Sainsbury i John H. Lawton
- 2005: Makoto Nagao, Masatoshi Takeichi i Erkki Ruoslahti
- 2006: John Houghton i Akira Endō
- 2007: Peter Shaw Ashton, Albert Fert i Peter Grünberg
- 2008: Victor McKusick, Bob Kahn i Vinton Gray Cerf
- 2009: Dennis L. Meadows i David E. Kuhl
- 2010: Shun’ichi Iwasaki i Peter Vitousek
- 2011: Kenneth Thompson, Dennis Ritchie, Tadamitsu Kishimoto i Toshio Hirano
- 2012: Janet Rowley, Brian Druker, Nicholas Lydon i Masato Sagawa
- 2013: C. Grant Willson, Jean M. J. Fréchet i John Frederick Grassle
- 2014: Yasuharu Suematsu i C. David Allis
- 2015: Yutaka Takahasi, Theodore Friedmann i Alain Fischer
- 2016: Hideo Hosono i Steven D. Tanksley
- 2017: Emmanuelle Charpentier, Jennifer Doudna i Adi Szamir
- 2018: Akira Yoshino, Max D. Cooper, Jacques Miller
- 2019: Yoshio Okamoto, Rattan Lal
- 2020: Svante Pääbo, Robert G. Gallager
- 2021: Martin A. Green, Bert Vogelstein, Robert A. Weinberg
- 2022: Katalin Karikó, Drew Weissman, Christopher Field
- 2023: Masataka Nakazawa, Kazuo Hagimoto, Gero Miesenböck, Karl Deisseroth
|
---|
- PWN: 3969155
- Britannica: biography/Frank-Sherwood-Rowland
- Universalis: franck-sherwood-rowland
- NE.se: f-sherwood-rowland
- SNL: Frank_Sherwood_Rowland
- VLE: frank-sherwood-rowland
- Catalana: 0248066
- DSDE: F._Sherwood_Rowland
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 53528
Identyfikatory zewnętrzne: