Konstanty Gaszyński

Przed 1866 r.

Data i miejsce urodzenia

10 marca 1809
Jeziorna

Data i miejsce śmierci

8 października 1866
Aix-en-Provence

Narodowość

polska

Język

polski

Odznaczenia

^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Teksty w Wikiźródłach

Cytaty w Wikicytatach

Konstanty Gaszyński (ur. 10 marca 1809 Jeziornie^[2] koło Grójca, zm. 8 października 1866 w Aix-en-Provence) – polski poeta, prozaik, publicysta i tłumacz.

Życiorys

Wywodził się ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Był synem Antoniego Gaszyńskiego i Teresy z Młynarskich. Absolwent Liceum Warszawskiego. Studiował na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Zygmuntem Krasińskim i bywał w salonie jego ojca Wincentego Krasińskiego.

Uczestniczył w powstaniu listopadowym w korpusie litewskim Antoniego Giełguda. Wyemigrował najpierw do Belgii, a następnie do Francji, gdzie w 1833 osiadł w Aix-en-Provence. Korespondował z Zygmuntem Krasińskim i wyjeżdżał na wspólne podróże (1850-1854). Był też wychowawcą jego synów.

Debiutował w 1827 poematem satyrycznym w sześciu pieśniach Jaksjada. Tłumaczył na język polski poezję francuską i niemiecką oraz serbską epikę ludową. Na język francuski tłumaczył literaturę polską (m.in. Anhellego Słowackiego i Przedświt Krasińskiego). Współpracował z francuskimi czasopismami: „Gazette du Midi” i „Memorial d'Aix”, gdzie pełnił funkcję naczelnego redaktora.

Twórczość

Dzieła powstałe w Polsce

Wiersz na zgon Stanisława Staszica (1826)^[3]
Jaxiada – utwór satyryczny (1827)
Dwaj Śreniawici – romans historyczny (1827)
Wariat z potrzeby – krotochwila (1827)^[4]
Pożegnanie – sonet do Z.K. (1828)
Utwory w Pamiętniku płci pięknej (1830)
Pieśni sielskie (1830)
Liryki powstańcze (1831)

Dzieła powstałe we Francji

Czarna sukienka – Paryż (1832)
Notatki oficera polskiego (1833)
Wiersze różne – Aix (1833)
Pieśni pielgrzyma polskiego (1833)^[5]
44 Sonety (1833)
44 Artykuły francuskie (1833)
L'Eglise cathédrale du Saint Sauveur à Aix (1836)
Nord et midi (1836)^[6]
Poezje (1844)
Pan Dezydery Boczko i jego sługa Pafnucy (1846)^[7]
Pamiętniki Macieja Rogowskiego (1847)^[8]
Dzień 8 września (1848)^[9]
Kontuszowe pogadanki (1851)^[10]
Listy do Ludwika Siemieńskiego (1851-1866)
Listy z podróży po Włoszech (1853)^[11]
Sielanka młodości (1855)^[12]
Pro publico bono – satyry: (1858)^[13]
- Gra i karciarze
- Wyścigi konne w Warszawie
- Papuga i wróbel – bajka
Deux élégies polonaises – traduites de Z.Kr. (1860)
Zygmunt Krasiński i moje z nim stosunki – monografia historyczno-literacka, rękopis niewydany (1860)
L’Aube, Le Dernier (poèmes) – tłumaczenie z Z.Krasińskiego (1863)
Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego (1863)^[14]
Kilka pieśni dla kraju (1864)^[15]

Przypisy

↑ Kazimierz Chruściński: KONSTANTY GASZYŃSKI – WSPÓŁTWÓRCA KULTURY W PROWANSJI Przyczynek do biografii poety. [w:] Słupskie Prace Filologiczne • Seria Filologia Polska 3 • 2004 [on-line]. Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku. [dostęp 2011-07-04]. (pol.).
↑ Jeziorna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 578 .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Wiersz na zgon Stanisława Staszica [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Waryat z potrzeby : krotofila ze śpiewkami w jednym akcie oryginalnie napisana, wyd. 1830 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Pieśni pielgrzyma polskiego [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Nord et Midi, wyd. 1839 [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Pan Dezydery Boczko i sługa jego Pafnucy : szkic z emigranckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Reszty pamiętników Macieja Rogowskiego rotmistrza Konfederacyi Barskiéj [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Dzień ósmy września 1831 r. w Krakowie : obraz fantastyczny [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Kontuszowe pogadanki i obrazki ze szlacheckiego życia [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Listy z podróży po Włoszech [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Sielanka młodości [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Pro publico bono : nowe poezje [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ Wyjątki z listów Zygmunta Krasińskiego. T. 1., wyd. 1860 [online], Zawiera fragmenty listów z lat 1829-1858 bez podawania adresatów. Zbiór podzielony na 4 części: 1. Do K. Gaszyńskiego, 2. Do D. Potockiej, 3. Do różnych osób, 4. Do dzieci ; Wyd. K. G. Nazwa wyd.: Konstanty Gaszyński. - Dalszych tomów nie opublikowano., polona.pl [dostęp 2019-02-19] .
↑ KonstantyK. Gaszyński KonstantyK., Kilka pieśni dla kraju [online], polona.pl [dostęp 2019-02-19] .

Bibliografia

Alina Witkowska, Ryszard Przybylski: Romantyzm. Wyd. VIII - 3 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 664, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13848-6.