Carigradski bedemi

Koordinate: 41° 00' 08" SG Š; 28° 55' 15" IGD

Carigradski bedemi predstavljaju jedan od najmonumentalnijih i najboljih primera fortifikacione arhitekture na svetu. Smatra se da su praktično neosvojivi u slučaju kada u gradu ima dovoljno branilaca da ih opsluže, a tokom svoje milenijumske uloge u zaštiti Carigrada poklekli su samo dva puta:

pred krstašima IV krstaškog pohoda tokom 1203. odnosno 1204. godine(vidi:Pad Carigrada (1204))
i, konačno, pred Turcima koji su 1453. godine zauzeli grad i uništili Vizantijsko carstvo. (vidi: Pad Carigrada (1453))

Zbog njihovog značaja UNESKO je kopneni deo bedema uvrstio na svoju listu svetske baštine 1980. godine.

Delovi Carigradskih bedema

Carigradske bedeme formira 5 zasebnih celina:

Bedem Akropolja - Bedemi antičkog Vizantiona
Unutrašnji bedem - Konstantinov bedem
Morski bedem
Kopneni bedemi - Dvostruki bedemi Teodosija II i Vlahernski bedem
Bedemi gradskih četvrti - Bedemi koji su opasivali gradska naselja:Fanar, Petrion i Psamatiju

Bedemi Pere - Bedemi koji su opasivali Peru (Galatu) koja se nalazila na drugoj obali Zlatnog roga.
Dugi bedem Trakije - Anastasijev bedem koji je Anastasije I podigao na udaljenosti od oko 65km od grada i koji su se prostirali od Crnog do Mramornog mora u dužini od oko 50km.

Materijali korišćeni u gradnji Carigradskih bedema

Za izgradnju bedema korišćena je kombinacija kamenih blokova sa ciglama, dok je kao vezivo korišćen krečni malter. Pored toga, dosta često je u gradnji korišćen mermer koji je uziman sa ruševina iz doba antike kojih je bilo po gradu ili iz kamenoloma sa obala Mramornog mora koji su njime, očigledno, bili bogati.

Kameni blokovi su rađeni od tercijarnog krečnjaka vađenog u kamenolomima, koji su se nalazili oko 5km zapadno od Zlatne kapije. Cigle su pečene u blizini grada, iako do danas nisu pronađeni ostaci ciglana iz doba Vizantije. Dužina cigala je varirala od 30cm do 36cm sa oko 6cm u širinu. Na njima se ponekad moglo videti ime njihovog ktitora, proizvođača ili trenutnog cara. Malter je pravljen mešanjem kreča sa komadićima ili prašinom nastalim od cigala. Sam malter je nakon sušenja, postajao je veoma tvrd.

Sam zid je građen od spoljašnjeg i unutrašnjeg dela. Sa spoljnih strana se nalazi deset redova materijala:

9 redova kamenih blokova
1 red u kome se nalazi 5 redova cigala.

Unutrašnjost zida je ispunjena delovima cigala i kamenih blokova povezanih malterom.

Hronologija najznačajnijih događaja

324. Konstantin Veliki osniva Carigrad kao Novi Rim
325. Okončana gradnja zaštitnog bedema novog grada, znanog kao Konstantinov bedem
378. Bitka kod Hadrijanopolja
405. Antemije, pretorijanski prefekt Istoka, otpočinje gradnju novih bedema radi proširivanja površine grada

408. Teodosije II stupa na vlast
413. Završena je gradnja novih spoljašnjih bedema, znanih kao Dvostruki bedemi Teodosija II
447. Veliki zemljotres razara bedeme, nakon čega su popravljeni i pojačani trećom linijom uz šanac
626. Velika opsada Carigrada od strane Avara i Persijanaca
627. Iraklije proširuje bedeme na Vlahernu, podigavši tzv. Iraklijev bedem
674-678. Prva arapska opsada Carigrada
714. Druga arapska opsada Carigrada
813. Lav V Jermenin ojačava Vlahernski bedem
- 813. Krumova opsada Carigrada
860. Ruska opsada Carigrada
1043. Georgije Maniakis napada Carigrad
1047. Lav Tornikis opseda Carigrad
1071. Bitka kod Mancikerta
1081. Aleksije I Komnin ulazi u Carigrad i preuzima vlast
1097. Prvi krstaški pohod prolazi kroz Carigrad
1143-1180. Manojlo Komnin dovršava Vlahernski bedem
1203-1204. Krstaši IV krstaškog pohoda osvajaju Carigrad
1261. Mihajlo VIII Paleolog oslobađa Carigrad i obnavlja Vizantiju
1345. Značajna obnova kopnenih bedema
1351. Obnova morskih bedema
1389. Bitka na Kosovu polju
1390. Jovan VII uz pomoć Bajazita zauzima Carigrad i vlast, koristeći po prvi put barut u borbama oko Carigrada
1396. Prva turska opsada Carigrada pod Bajazitom
- 1396. Bitka kod Nikopolja
1422. Druga turska opsada Carigrada pod Muratom II
1444. Bitka kod Varne
1453. Turci osvajaju Carigrad

Carigradski bedemi danas

Danas je kopneni deo bedema jedini ostao u svom približnom stanju i sporadično se radi na njegovoj restauraciji i konzervaciji kao dela svetske kulturne baštine. Morski bedem na Zlatnom rogu praktično ne postoji. Tu i tamo ima ostataka morskih bedema na obali Mramornog mora.